ποιος ευθύνεται;

Τα πρόσωπα φτιάχνουν τους θεσμούς άρα έχουν την αρχική ευθύνη, όμως οι θεσμοί είναι σημαντικότεροι μιας και είναι δημιούργημα πολλών προσώπων.
Οι πλέον σημαντικές είναι οι ιδέες που αν και δημιούργημα λίγων ανθρώπων διαδίδονται σε πολλούς που συμπεριφέρονται σαν όχλος, απλοποιώντας τες και δημιουργώντας νέους θεσμούς σύμφωνους με τις ιδέες των λίγων.

Κάποιοι έχουν την ευθύνη συμμόρφωσης  προς τους θεσμούς ή την τελική ρύθμισή τους. Αυτοί έχουν αυξημένη ευθύνη, μιας και η λειτουργία είναι η καθημερινότητα όλων.
Όμως την τελική ευθύνη την έχουν τα πρόσωπα που δέχονται τους θεσμούς.
Αν δεν ελέγχουν τα πρόσωπα ευθύνης τότε θα είναι δέσμιοι.

Στην δημοκρατία τα πρόσωπα ευθύνης πρέπει να εναλλάσσονται συχνά, να ανακαλούνται όταν δεν κάνουν τη δουλειά τους και να ελέγχονται.
Η ευθύνη είναι συλλογική μιας και ο καθένας μας πρέπει να ασχολείται και να συμμετέχει.

Δεν υπάρχουν ειδήμονες στην Δημοκρατία. Όλοι μας είμαστε ειδήμονες και όλοι μας είμαστε αδαείς.

Το πρόβλημα δημιουργείται όταν επίορκοι ( εκτός χρηστών θεσμών ) ελεγκτές διεξαγάγουν ελέγχους και γιγαντώνεται όταν η ηγεσία μιας χώρας είναι η ίδια διεφθαρμένη και επίορκη.
Ο λαός το λέει "Το ψάρι βρωμάει απ' την κεφαλή".

Τότε ο λαός πρέπει να πάρει τα ινία στα χέρια του, αλλιώς είναι συνένοχος.